Evlerimizin en çok kullanılan ve “yuva hissi” veren alanlarının başında kuşkusuz mutfaklar geliyor. Ev ahalisinin sıkça zaman geçirdiği ve keyifli anların yaşandığı mutfak tasarımlarında günümüzde daha modern çizgiler ve konfor sağlayan tasarımlar takip ediliyor. Mutfak tasarımında en dikkat edilen konuların başında ise “çalışma üçgeni” geliyor. Peki, mutfakta çalışma üçgeni nedir ve neden önemlidir? Hayalleri süsleyen yeni bir mutfağın bu çalışma üçgeni kuralına göre tasarlanması kullanıcılara ne gibi artılar sağlar? Konforlu, işlevsel ve modern mutfak tasarımlarında çalışma üçgeni nasıl kullanılabilir? Şimdi bu tarz soruların cevabını arayalım.
Yeni bir mutfak planlamasında her ne kadar kullanıcının istek ve beklentileri göz önünde bulundurulsa da değişmez kurallardan biri çalışma üçgenidir. Çalışma üçgeni, genel mantığı ile buzdolabı, ocak ve eviye arasındaki hayali üçgene verilen isimdir. Eğer bu tabiri ilk kez duyuyorsanız, neden böyle bir üçgene ihtiyaç duyulduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Aslına bakılırsa ilk defa 1940’larda uygulanmaya başlanan ve sonraki yıllarda çok fazla eşyanın konumlandığı mutfakta verimi artırdığı fark edilen bu üçgen, siz farkında olmasanız da karşılaştığınız çoğu mutfak tasarımında mevcut. “Altın üçgen” ismiyle de anılan mutfak üçgeni U biçimli, L biçimli, paralel, ada ve tek tezgahlı mutfakların hepsinde uygulanabilen bir kuraldır.
Çalışma üçgeni, hangi tarz mutfak tasarımı tercih edilirse edilsin, her koşulda verimli ve konforlu bir çalışma alanının yaratılabilmesini sağlar. Böylece sorun yaşamadan ve konfordan ödün vermeden rahat bir çalışma alanı ortaya çıkarılır. Bilindiği üzere mutfağın en önemli noktaları pişirme, saklama ve temizleme alanlarıdır. Bu üç alan ne kadar rahat kullanılabilirse mutfaktan alınacak verim de o derece artar.
Modern mutfak tasarımları arasında son dönemlerin gözdesi adalı mutfaklar, genellikle geniş ve ferah mutfağı bulunan evlerde tercih edilir. Genel görünüş itibariyle L tezgâh karşısına pişirme ve yemek alanı eklenen tasarımlarıyla ön plana çıkar. Elbette kullanıcıların istekleri ve alanın yeterliliğine göre daha farklı dizaynlarda da olabilir. Tüm alanın verimli kullanımı ve rahat hareket edebilmek için, ada bölümü olan mutfaklarda da mutfak üçgeni oluşturulur. Bu tür mutfaklarda mutfak üçgeninin planlanması şu noktalar çerçevesinde yürütülür:
• Mutfak üçgenini oluşturan buzdolabı, ocak ve eviye arasında konumlanacak üçgenin, mümkün mertebe 7m² içerisinde olması gerekir.
• Birbirini tamamlayan ve eş görevi gören eşyaların yan yana dizilimine önem gösterilmelidir. Örneğin eviye ve bulaşık makinasının konumu yan yana olmalıdır ki kullanım pratikliği sağlanabilsin.
• Ada mutfak planlaması yapılırken tercih edilecek mutfak şeklinin, kullanılacak alana uygun olması sağlanmalıdır. Çok fazla modeli bulunan ada mutfak tasarımları arasından mutfak alanı için en ideal olanı kullanılırsa, çalışma üçgeninden faydalanma oranı da artar.
• Mutfak çalışma üçgeni için en ideal olan tasarım, eşkenar üçgen olarak konumlanmadır. Bu nedenle pişirme, buzdolabı ve eviye, eşkenar üçgen şeklinde yapılan planlamada, yaklaşık olarak birbirine yakın mesafelerde tercih edilir.
• Ada bölümü bulunan mutfaklarda mutfak üçgeninin uçları arasında verimi düşürecek ekstra eşyalar alınmamalıdır. Geçiş hatlarını engelleyebilecek sandalye, masa ve benzeri her şey, bu hatlar dışına yerleştirilir.
• İstasyonlar arasındaki mesafenin idealinden az ya da çok olması, mutfak üçgeninden alınacak verimi düşürür. Bu sebeple üçgenin köşelerini oluşturan bölgeler arasında mesafenin en az 1,2 metre en fazla da 2,6 metre olarak tasarlanması gerekir.
Evin kalbi olarak nitelendirilebilen mutfaklar sadece yemek pişirip bulaşık yıkamak için kullanılmıyor. Özellikle de günümüzde pek çok kişinin ortak toplanma ve verimli zaman geçirmek için tercih ettiği alanların başında geliyor. Hal böyle olunca, konforlu ve verimli kullanım alanı yaratmak için, mutfakta bir çalışma üçgeni neredeyse zorunluluk haline geliyor. Peki, genel olarak mutfak üçgeni oluştururken dikkat edilecek noktalar nelerdir?
Gıda Depolama Alanları:
Modern çizgiler taşıyan mutfak tasarımlarına bakıldığında ilk dikkat çeken noktalar arasında depolama alanları gelir. Başta kuru gıdalar olmak üzere pek çok yiyeceğin pratik bir şekilde depolanabildiği alanlar mutfak üçgeni kuralına göre pişirme alanına yakın tercih edilebilir. Böylece ihtiyaç duyulan malzemelere kolayca ulaşılabilir.
• Eviye Altı Depolama Alanları: Eviye altı depolama alanları her zaman çok kullanışlıdır. Ayrıca yıkama işlemlerinin eksiksiz yürütülebilmesi için bulaşık makinesi, temizlik malzemeleri, geri dönüşüm alanları da mutlaka lavabo altı depolama alanına yakın olmalıdır. Böylece mutfak üçgeni oluşturmada sıralama yapılırken birbiriyle benzer görevleri gören eşyalar yan yana kullanılabilir.
• Hazırlık Alanı: Pişirmeye hazırlık ve sunum gibi detayların tamamlandığı bir “hazırlık alanı, çalışma üçgeni için önemli unsurlardan biridir. Yemek yaparken akla gelebilecek her türlü malzeme ve gerecin hazırlık alanı etrafında kurgulanması pratikliği artıracaktır. Bu alan genellikle kesme tahtası, bıçak setleri, diğer mutfak eşyaları için alanına göre çekmece ya da dolaplarla hazırlanır.
• Pişirme Alanı: Pişirme alanı, mikrodalga fırından ocağa ve pişirme gereçlerine aynı yerde konumlandırılır. Yine bu alanda en çok ihtiyaç duyulan ek malzemeler, üçgen çalışma alanının pişirme alanı kısmında yer alır.
• Diğer Alanlar: Günümüzde mutfak alanları tüm ailenin ortak paylaşım alanları arasına yer aldığı için modern tasarımlar her aile bireyine hitap edecek şekilde hazırlanabiliyor. Bu planla içerisinde eğlence odaklı eşyalar, elektronik eşyalar gibi mutfak işlevinde yer almayan ögeler de bulunur. Bu alanların planlaması mutfak üçgenine mümkün mertebe uzak şekilde hazırlanır. Özellikle de pişirme ve yıkama alanlarına uzak olarak konumlandırılır. Hele ki küçük çocuklu aileler için hazırlanan mutfak tasarımlarında en dikkat edilen alanların başında bu bölgeler gelir.
Mutfakta çalışma üçgeni, mutfağın daha kullanışlı bir ortam haline gelmesi için tasarlanmış bir alandır. Modern ailelerin değişen ihtiyaçları kapsamında düşünüldüğünde bu tür bir alan oluşturmaya mutlak gerek olmasa da, işinizi kolaylaştıracağını ve mutfağınızı daha verimli kullanmanızı sağlayacağını hatırda tutmak gerekir.